TTD: 1950కి ముందు తిరుమలలో స్వామి దర్శనానికి కొద్దిమంది మాత్రమే వచ్చేవారు. 1943లో మొదటి ఘాట్ రోడ్‌, 1979లో రెండో ఘాట్ రోడ్‌ నిర్మించడంతో భక్తుల సంఖ్య పెరుగుతూ వచ్చింది. 1951లో రోజుకు 619 మంది మాత్రమే దర్శించుకోగా, 1981లో అది 21,786కి, 1991లో 32,332కి చేరింది. 2001లో రోజుకు 65 వేల మంది, 2011లో 70 వేల మంది దర్శించుకున్నారు. కరోనా సమయంలో తగ్గినా తర్వాత మళ్లీ భక్తుల రద్దీ పెరిగింది. ఈ రద్దీకి తగ్గట్టుగా టీటీడీ కొత్త క్యూ కాంప్లెక్స్‌లు నిర్మించింది. 1985లో మొదటిది, 2001లో రెండోది, 2014లో నారాయణగిరిలో తాత్కాలిక లైన్లు, 2019లో శాశ్వత లైన్లు నిర్మించింది. 2024లో గోగర్భం డ్యామ్‌ వరకు క్యూ లైన్‌లను పొడిగించింది. ఒకేసారి 65 వేల మంది వేచి ఉండేలా చేసినా, సంవత్సరానికి 100 రోజులు 24 గంటలకు పైగా భక్తులు వేచి చూడాల్సి వస్తోంది.
దర్శన సమయాన్ని తగ్గించేందుకు టీటీడీ కొత్త విధానాలు ప్రవేశపెట్టింది. మొదట్లో ఆలయంలో కులశేఖర పడి వరకు అనుమతించగా రోజుకు 20 వేల మందికే అవకాశం ఉండేది. 1983లో లఘు దర్శనం ప్రారంభించి రోజుకు 40 వేల మందికి అవకాశం కల్పించారు. 2005లో మహాలఘు దర్శనం ప్రారంభించడంతో రోజుకు లక్షమంది వరకు దర్శనం చేసుకునే అవకాశం వచ్చింది. 2014లో బంగారు వాకిలిలో మూడు క్యూ లైన్లు ఏర్పాటు చేసి తోపులాట తగ్గించారు. గత 11 ఏళ్లలో 25 కోట్ల మంది స్వామిని దర్శించుకున్నారు. 2019లో 2.76 కోట్లు వచ్చి రికార్డు సృష్టించారు. 2023లో ఇప్పటికే 1.76 కోట్లు దర్శించుకోగా, సంవత్సరం చివరికి 2.5 కోట్లు దాటే అవకాశం ఉంది. ఈ పెరుగుతున్న రద్దీకి మూడో వైకుంఠం క్యూ కాంప్లెక్స్‌ నిర్మించేందుకు టీటీడీ ప్రణాళికలు చేస్తోంది.
Internal Links:
ఖైరతాబాద్ గణేశుడి దర్శనాలు నేటి అర్ధరాత్రి వరకే..
మధ్యప్రదేశ్‌లోని గ్వాలియర్ లో రాధా-కృష్ణుల మనోహరమైన రూపం..
External Links:
క్రమంగా పెరుగుతోన్న భక్తుల తాకిడి.. టీటీడీ కీలక నిర్ణయం..